بررسی تاثیر زمانهای مختلف آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گندم دیم در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری کشور

به منظور مطالعه تاثیر زمانهای مختلف آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گندم دیم در مناطق گرمسیری کشور، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال زراعی 73-74 در ایستگاه تحقیقات دیم گچساران (استان کهگیلویه و بویراحمد) به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل پنج تاریخ آبیاری تکمیلی در بر روی گندم دیم رقم opata و "vee" s، s، tan براساس مراحل فنولوژیکی و دوره های بحرانی رشد و نمو گیاه نسبت به تنش رطوبت شامل: -1 بدون آبیاری تکمیلی (شاهد) -2 یک مرحله آبیاری در زمان کاشت به منظور سبز محصول -3 یک مرحله آبیاری در زمان ظهور خوشه -4 یک مرحله آبیاری بعد از گلدهی در زمان شیری شدن دانه -5 یک مرحله آبیاری در زمان سخت شدن دانه، در نظر گرفته شده بود. نتایج این آزمایش نشان داد که اثر آبیاری تکمیلی بر عملکرد معنی دار بود. اگرچه آبیاری تکمیلی به منظور سبز شدن بموقع گیاه در تیمار دوم (یک مرحله آبیاری در زمان کاشت) سبب رشد کافی در مراحل اولیه و استفاده مناسب از نزولات جوی در زمستان و بهار و نهایتا افزایش عملکرد شده بود، اما در تیمار سوم (یک مرحله آبیاری در زمان ظهور خوشه) از عملکرد بیشتری نسبت به سایر تیمارها برخوردار بود. علاوه بر این تاثیر آبیاری تکمیلی بر عملکرد (تعداد خوشه در واحد سطح، تعداد دانه در خوشه و وزن هزار دانه) از لحاظ آماری معنی دار بود. در تیمار دوم (یک مرحله آبیاری در زمان کاشت) بدلیل سبز بموقع گیاه و افزایش طول دوره رشد و نمو گرچه از تعداد سنبله بیشتری در واحد سطح برخوردار بود، اما آبیاری تکمیلی در تیمار سوم (یک مرحله آبیاری در زمان ظهور خوشه) سبب افزایش تعداد دانه در خوشه و وزن هزار دانه شد. تاثیر آبیاری تکمیلی بر طول خوشه در کلیه تیمارها معنی دار نبود. همچنین تاثیر آبیاری تکمیلی بر روی طول پدانکل در کلیه تیمارها معنی دار نبود. آبیاری تکمیلی در انتهای فصل رشد در تیمار پنجم (یک مرحله آبیاری در زمان سخت شدن دانه) باعث افزایش عملکرد بیولوژیکی در این تیمار بعلت حفظ اندامهای رویشی در آخر دوره رشد، و از طرفی باعث کاهش شاخص برداشت بدلیل عدم انتقال مواد فتوسنتزی به دانه در طول دوره پر شدن دانه شده اما در تیمار سوم (آبیاری تکمیلی در زمان ظهور خوشه) آبیاری تکمیلی شاخص برداشت را افزایش داد، این اختلافات از نظر آماری نیز معنی دار بود. بیشترین ماده خشک تولیدی مربوط به تیمار سوم (یک مرحله آبیاری در زمان ظهور خوشه) بود، همچنین آبیاری تکمیلی بر افزایش ماده خشک در کلیه تیمارهای تحت آبیاری تکمیلی تاثیر مثبت داشت . تاثیر آبیاری تکمیلی بر روی شاخصهای رشد شامل، سرعت رشد محصول (cgr)، شاخص سطح برگ (lai)، میزان جذب خالص (nar) مثبت بود و در بعضی از تیمارها خصوصا تیمارهای دوم (آبیاری در زمان کاشت) و سوم (یک مرحله آبیاری در زمان ظهور خوشه) این تاثیر از لحاظ آماری معنی دار بود.